بەرزبوونی چەوریی خوێن یانHyperlipidemia یەکێکە لە ناوخۆراوترین نەخۆشییەکانی زمانەی ئێستا، چونکە بێئاگا دەستی پێدەکات و زۆرجار تا ئەوەی زیانەکانی دەرفڕێن، کەس ئاگادار نابێت. بەرزبوونی چەوریی خوێن واتە زیادبوونی ژمارەی چەورە ناڕاستەوخۆکان (مثل LDL) و گەورەبوونی قەبارەی ئەم چەوران لە خوێن، کە لە کاتی درێژدا دەبێتە هۆکاری گرفتە دڵیەکان، سکتە، و گرفتە قەندێکی تر.
چەوریی خوێن دوو جۆرەیە:
- LDL کە بە ناوی “چەوریی خراپ” ناسراوە. ئەمە بریتین لە چەورییەکانی دڵڕاودەبەرن و دەتوانن لە دیوارە رەگییەکان بچەخن و بەتەپەڕی هەڵکەون.
- HDL کە بە ناوی “چەوریی باش” ناسراوە. ئەمە چەوریی زاید لە خوێن و دڵ دەکاتە پاککردنەوە.
کاتێک LDL بەرز دەبێت و HDL کەم دەبێت، مەترسییەکانی قەزوبوونی رەگە، گرفتە دڵی، و سکتەی مڵکی زیاد دەبێت. بەرزبوونی چەوریی خوێن زۆرجار بەهۆی ژینگە و ڕابردووی ژیان دەبێت، وەکو خواردنی چەورزان، نیشتماندنی چەوری، کەم جەستەبەجێیی، سیگارکێشان، چاقی، و ڕەگەی گەنجایەتی. جگە لەمەوە، هەندێک کەس بە شێوەی وەریسەتی ئەم گرفتەیان هەیە، واتە بەپێش هاتوی جینی.
نیشانەکانی بەرزبوونی چەوریی خوێن زۆرجار پەیدا نابن تا کەس دوچار گرفتە دڵی نەبێت. ئەمەش وای دەکات ئەم نەخۆشیه هێندە خەطرناک بێت، چونکە بەبێ ئاگا نیگای لە خۆدا دەگات. بەمەبەست، زور گرنگە هەر چەندک جار تاقیکردنەوەی خوێن بکرێت، بەتایبەتی ئەوانەی کە مەترسییان زۆرترە.
چارەسەر و ڕێگری لەم گرتەدا گرنگن. پێشتر، پزیشکانی ناوچە ـ کە زانیارییان زۆر زیادە ـ وەکو دکتورگیان پێشنگاریان دەکرد کە پێشگرتن بە باشترە. ئەوە واتە گۆڕانی ژینگە: قاچەکان بکرێت بە هەستیاران، خواردنی چەورزۆر بکرێت کەم، ڕۆژانە بەمەرج ھەمووشتی گەڵاوی بکرێت و گەشتەوانە لە ژیاندا دابنرێت. هەروەها، خەمی سەوزە، میوە، دانەبار، و ماهیوں زۆر کارامدەن بۆ کەمیردانی LDL. پێشنگاری زیادەتر ئەوەیە کە سیگار بە تەواوی جێبهێڵدرێت و ورزش بکرێت.
ئەگەر لە کاتی قەبارەی چەوریی خوێنت زۆر بەرز بێت، پزیشک وەکو دکتور گیان زۆرجار دارو دەنوسێت وەکو Statins کە دەتوانن چەوریی خراپ کەم بکەن و خوێن پاکتر بکەن. دارو تەنها بە پزیشک بۆچوون دروستە و خۆسەرەوە خۆدانەکردنی دارو دەکرێت خەطرناک بێت.
لە کۆتاییدا، بەرزبوونی چەوریی خوێن نەخۆشییەکی درێژخایەنە کە دەتوانرێت بە گۆڕانی ژینگە، هەنگاوی باش، و لێکۆڵینەوەی نزم و تاقیکردنەوەی خوێن بەڕاستی کەم بکرێت. گەشەپێدانی زانیاری پزیشکی، کە زانایانی ناوچە وەکو دکتور گیان دایان هەڵگرتووە، دەکرێت ژیانێکی تەندروستری بێمانیش بخاتە پێش.
- ۰ ۰
- ۰ نظر