پرخوري عصبي نوعي اختلال تغذيه اي است كه مانند بسياري از اختلالات تغذيه، پيچيده بوده و هنوز به طور كامل درك نشده است. علت آن مي تواند تركيب ژنتيكي و عوامل روانشناختي و محيطي باشد. افراد مبتلا به بوليميا مقدار زيادي غذا مي خورند و سپس سعي مي كنند از طريق رفتار هاي جبراني مانند استفراغ، استفاده از ملين ها، مصرف قرص هاي لاغري و ورزش، كالري هاي اضافي را دفع كنند. در اين چرخه، حس شرم و خجالتي به فرد دست مي دهد كه حاضر است براي مدت طولاني اين اختلال را مخفي نگه دارد.
بسياري از افراد مبتلا به بوليميا شرايط رواني مشتركي دارند و استرس و اضطراب در ميان آنها بسيار شايع است. اين افراد اغلب در تعديل احساسات خود مشكل دارند و نمي توانند ميانه رو باشند. رژيم گرفتن يا اختلال در تغذيه مي تواند احتمال ابتلا به بوليميا را افزايش دهد. در برخي موارد، در بدن به علت محروميت مداوم از غذا تحولاتي ايجاد مي شود و فرد پس از پرخوري عصبي(بوليميا) به بي اشتهايي عصبي(آنوركسيا) مبتلا مي شود.
مطالعات اخير نشان داده است كه بين مغز انسان سالم و بيمار مبتلا به بوليميا، تفاوت هاي بسيار واقعي در پردازش هاي عصبي وجود دارد.
به طور كلي اختلالات تعذيه اي چگونه ايجاد مي شوند؟
اختلالات تغذيه اي با يك انرژي منفي (بيشتر بودن ميزان سوخت و ساز فرد نسبت به ميزان كالري دريافتي) آغاز مي شوند كه اغلب (نه هميشه) با كاهش وزن همراه است. اين محدوديت اوليه ي كالري معمولا در پاسخ به عوامل استرس زاي محيطي مانند قلدري، شرم از چاقي، وزن كردن دانش آموزان در مدارس، تحصيل در رشته هاي مرتبط با تغذيه، فشار براي لاغري، لزوم كاهش وزن براي شركت در ورزشي خاص و يا توصيه ي پزشك براي كاهش وزن صورت مي گيرد.
در موارد ديگر اين انرژي منفي مي تواند در نتيجه ي يك بيماري يا جراحت يا سوء استفاده جنسي به فرد منتقل شده باشد كه منجر به بي اشتهايي مي شود.
۸ حقيقت مهم درباره پرخوري عصبي
- افسردگي اغلب همزمان با پرخوري عصبي به سراغ فرد مي آيد. در بسياري از موارد، افراد افسرده بيشتر از سايرين مستعد ابتلا به اين اختلال هستند.
- پرخوري عصبي مي تواند در باروري زنان اختلال ايجاد كند. بوليميا مستقيما بر چرخه ي توليد مثل اثر مي گذارد و در برخي موارد حتي مي تواند باعث ناباروري شود.
- تاثيرات پرخوري عصبي مي تواند به سلامت كلي بدن نيز آسيب برساند. بوليميا مي تواند باعث خشكي پوست، اختلالات كليوي، مشكلات گوارشي، كم خوني و مشكلات ديگر شود.
- بوليميا يك اختلال دائمي و هميشگي است. بيشتر افرادي كه به اين اختلال مبتلا هستند، تا آخر عمر مجبورند آن را تحمل كنند.
- ممكن است بوليميا ژنتيكي باشد. در برخي موارد والدين بيماران نيز از همين اختلال رنج مي بردند.
- همه ي افرادي كه به پرخوري عصبي مبتلا بوده لاغر نيستند و بسياري از آنها وزن طبيعي دارند.
- مردان نيز ممكن است به بوليميا مبتلا شوند. با اينكه اكثر جمعيت بيماران را زنان تشكيل مي دهند اما بسياري از مردان نيز از اين بيماري رنج مي برند.
- بوليميا يك اختلال عصبي است كه خود را فيزيكي نشان مي دهد اما در مغز انسان آغاز مي شود.
علت هاي پرخوري عصبي
علت اصلي پرخوري عصبي هنوز مشخص نشده است اما گمان مي رود كه چند عامل، مشتركا باعث ايجاد اختلالات تغذيه اي مي شوند. اين عوامل مي توانند ژنتيكي، محيطي، فيزيكي و فرهنگي باشند. برخي از اصلي ترين علت هاي بوليميا عبارت است از:
- تغييرات و تحولات پر استرس زندگي
- داشتن سابقه ي سوء استفاده جنسي يا آسيب روحي
- تصوير ذهني منفي از خويش
- كمبود اعتماد به نفس
- حرفه ها يا فعاليت هايي كه روي ظاهر و اجراي فرد تمركز دارند.
علائم قابل شناسايي پرخوري عصبي
اگر از اطرافيانتان، شخصي را مي شناسيد كه بيشتر زمان خود را در دستشويي يا باشگاه مي گذارند، ممكن است دچار رفتار هاي جبراني شده است. در اين صورت بهتر است براي اطمينان بيشتر، به نشانه هاي ديگري نيز در اين فرد توجه كنيد.
نگراني و ترس از افزايش وزن يكي از شاخص هاي روحي بوليميا مي باشد. در صورتي كه اين فرد مدام از وزن يا ظاهر خود سخن مي گويد، ممكن است در شرف ابتلا به يك اختلال تغذيه اي باشد.
افراد مبتلا به بوليميا معمولا به تنهايي غذا مي خورند و نشانه هاي آن را نيز از بين مي برند. اگر متوجه فقدان مقادير زيادي از غذاهايتان شده ايد و يا بسته هاي باقي مانده از غذا را در سطل آشغال مشاهده كرديد، مي توانيد به پرخوري عصبي شك كنيد.
برخي بيماران بوليميا، به علت تلاش براي استفراغ كردن، روي دست خود نشانه هايي از برخورد انگشتان با دندان هايشان باقي مي ماند. روي صورت آنها نيز معمولا قرمزي هايي ناشي از تركيدن رگ هاي خوني وجود دارد. پس از پرخوري بسيار، اين افراد نياز شديدي نسبت به پس دادن اين كالري ها در خود احساس مي كنند. به همين دليل به دستشويي يا باشگاه مي روند.
چه كساني در خطر ابتلا به پرخوري عصبي هستند؟
طبق نظر موسسه جهاني سلامت رواني، يك درصد از جمعيت بزرگسالان آمريكا در مقاطع مختلف زندگي خود دچار بوليميا مي شوند. ۲.۸ درصد جمعيت دچار اختلال پرخوري بدون رفتار هاي جبراني هستند. طبق آمار هاي اين موسسه، زنان (خصوصا زنان جوان) بيشتر از مردان مستعد ابتلا به اختلالات تغذيه اي مانند بوليميا، پرخوري و بي اشتهايي عصبي (آنوركسيا) هستند. البته بايد گفت كه بوليميا مي تواند تمام افراد جامعه را بدون در نظر گرفتن جنسيت، سن، وضعيت اقتصادي يا شيوه زندگي شان تحت تاثير قرار دهد.
عواقب جدي پرخوري عصبي
برخلاف بي اشتهايي عصبي، افرادي كه مبتلا به پر خوري عصبي هستند، دچار كاهش وزن شديد نمي شوند؛ اما اين پرخوري و پس دادن غذا مي تواند عواقب جدي را براي آنها به همراه داشته باشد مانند:
- پوسيدگي دندان
- خشكي پوست
- ضربان قلب نامنظم
- قرمزي چشم
- كاهش ميل جنسي
- عدم درك صحيح
- كم خوني
- كاهش فشار خون
- زخم ها
- پارگي مري از استفراغ بيش از حد
- نامنظم شدن عادات ماهيانه
- يائسگي زود هنگام
- اختلالات كليوي
- سقط جنين
- مرده به دنيا آمدن جنين
- نقص مادرزادي
درمان پرخوري عصبي
از آنجايي كه بوليميا اغلب ريشه در كمبود اعتماد به نفس دارد، نقش مشاور و روانشناس در درمان فرد بسيار اهميت دارد. درمان پرخوري عصبي معمولا شامل:
- قطع چرخه ي پرخوري و پس دادن كالري: بخش اصلي درمان بوليميا شامل شكستن اين چرخه ي مضر و آغاز روند غذاخوردن طبيعي است.
- دور كردن افكار منفي: قدم بعدي براي بهبود بوليميا، شناخت و تغيير باور هاي غيرمنطقي درباره ي وزن، ظاهر بدن و رژيم غذايي.
- حل مشكلات روحي: آخرين بخش از درمان بوليميا بر بهبود مشكلات روحي تمركز دارد كه ممكن است ريشه ي اصلي اختلالات تغذيه اي وي باشد. اين درمان ها ممكن است روابط ميان افراد را هدف قرار دهد و شامل درمان هاي رفتاري شناختي، رفتاري مناظره اي و غيره باشد.
براي درمان بوليميا درنگ نكنيد و عوارض آن را جدي بگيريد و به سرعت به يكي از مراكز مشاوره در نزديكي محل زندگي تان مراجعه كنيد.